Franchising Danışmanlığı
Franchising veya franchise; bir sistem ve marka sahibinin, belirli şartlar dahilinde işin yönetim ve yürütülmesine ilişkin destek sağlayarak, belirli bir maddi bedel karşılığında, belli bir bölge ve süre için, bağımsız yatırımcılara sistem ve markasını kullandırmasına dayanan uzun vadeli bir iş ortaklığıdır.
Franchise Terimleri
Franchising/Franchise: Bahse konu edilen sektör, iş modelidir.
Franchise Veren/Franchisor: Ana marka, imtiyaz veren şirket veya kişidir.
Franchise Alan/Franchisee: Franchise alan taraf, kişi
Master franchise: Bir firmanın yabancı bir ülkede franchise açma veya açtırma yetkisi verdiği tek sorumlu girişimci
Bölge franchise: Bölge imtiyazı alan franchiseler, bölgede işletmeler açabilir veya alt franchiseler verebilir. (Örnek: İç Anadolu franchise)
Alt franchise: Master veya bölge Franchise Alan tarafından sistemi ve markayı kullanma hakkı anlaşma ile verilen kişi veya firmadır.
Franchise sistemi: Franchise ilişkisi kapsamındaki kural ve görevlerin bütününü tanımlar.
İşletme (outlet, dükkân): Franchise işinin yapılmasına kullanılan ortamları tanımlar. Mağaza, dükkân, restoran, otel, ofis, depo, online platform, web portalı, e-posta portalı, telefon sipariş hattı, telefon vb. satış yapılan ve işletmeyi oluşturan unsurlardır.
Franchise giriş bedeli (royality): Franchise alanın, sisteme girmek için başlangıçta franchise veren’e ödediği lisans bedeldir.
Franchise kullanım bedeli (franchise fee): Franchise alan’ın işletme süresince sistemi ve markayı kullanması karşılığında aylık, yıllık veya ciro oranı olarak ödediği bedeldir.
Reklam fonu (advertising fee): Franchise veren tarafından yapılan toplu reklam harcamaları için işletmelerden ciro oranlı alınan katkı bedelidir.
Franchising Sisteminin Faydaları
Marka için: Marka ve hizmetlerin yerel ve küresel anlamda yaygınlaşması (Pazarlama Stratejisi)
Franchise veren için: Yeni yatırım yapmadan büyüme (Düşük maliyet/Hızlı büyüme).
Franchise Alan için: Denenmiş başarılı iş bilgisi ve marka değerine sahip olma, güvenilir bir marka ile iş sahibi olma, en az riskle büyüme, hazır müşteri kitlesi.
Müşteri için: Standardize edilmiş̧ mal ve hizmet kalitesi, uygun ve rekabetçi fiyat, kurumsal firma ile muhataplık.
Devlet için: Ulusal ve uluslararası pazarlara açılan markalar, güçlü franchisingler ile ülke tanıtımı, ekonomik canlılık, daha az iflas oranları, daha çok vergi tahsilatı, daha çok istihdam.
Franchising Sisteminin Faydaları
Başarısı kanıtlanmış franchising sistemi: Bir işletme, franchise vermek için, denenmiş bir sistem, tanınmış bir marka olmalıdır. Franchise sistemi çalışma kuralları net ve belirli bir disiplin içinde olmalıdır. Ürün, hizmet ve konseptin franchise kurallarına uyumu denetlenmeli ve denetim sistemi kurulmalıdır. Bu özellikler sağlayan başarısı kanıtlanmış bir iş başkalarına satılabilir.
Kazançlı iş modeli: Bir franchising sistemi işletmesine iyi gelir getirmelidir. Franchise veren ve franchise alan, sistem ve marka sayesinde elde edilen geliri ve değeri dengeli şekilde paylaşmalıdırlar.
Franchise yayılma planı: Rekabet ve sektör, tüm yönleri ile incelenip, kapsamlı analiz ve değerlendirmeler yapılmalıdır. Konsept büyüklüğü, lokasyonları, yatırım maliyetleri ve teşvikleri dikkate alınarak Franchise Veren’in bir yayılma planı olmalı ve buna uygun davranmalıdır.
Kritik konuları franchise veren’in yönetmesi: Kritik ürün ve hizmetleri Franchise veren ya kendisi vermeli veya güvendiği bir tedarikçiden uygun şartlarda sağlamalıdır.
Üçlü denge kurulması: Franchise veren, franchise alan ve müşteri arasında üçlü denge kurulup herkesin beklentisi karşılanmalıdır. Beklentiler karşılanmazsa; müşteri gelmekten vazgeçer, Franchise alan sistemden çıkar, franchise veren marka küçülür.
Müşterilerin genel taleplerini karşılaması: Müşterilerin odaklandığı ürün, fiyat ve hizmet olan bu üç bölüm için çalışma esasları ve stratejiler oluşturulmalıdır. Bir sahada iyi olan para kazanır. İki sahada iyi olan marka olur. Üç sahada iyi olan dünya çapında sektöründe hâkim olur.
Franchise alan’ın doğru kişi seçilmesi: İşinin başında duran, parasını işine yatıran, çok çalışan, kazancına razı olan kişiler uzun süreli iş birliğine daha yatkındırlar, İşten anlamayan, parasını düşünmeden yatıran, yetersiz kişilik özelliklerine sahip olanlara franchise verilmemelidir.
Doğru lokasyon seçimleri: Lokasyon seçimi, işletmelerin başarılı olmasında en önemli kriterlerinden biridir. Franchisee adaylarının tespit ettikleri lokasyon alternatiflerini, hedefler ve ciro potansiyelleri ile değerlendirerek en verimli lokasyona yönlendirilme yapmalıdır.
Sürekli eğitim yapılması: Etkin bir eğitim sistemi ile herkes sürekli eğitilmelidir. Yeterli eğitim ile tüm çalışanlar işini tam yapar, herkesin yedeği olur, görevler için makul ücretler ödenir.
Franchise Alan'a Verilecek Destekler
İyi bir franchising sistemi kurulamamışsa markanın zarar görmesi, tahsilat risklerinin oluşması, satışların artmaması, franchiselere çok zaman harcama ve kontrol güçlüğü oluşması, hukuki sorunların çoğalması, franchiseler ve müşteriler arasında iletişim problemlerinin olması vb. birçok zorluklarla karşılaşılır. Bu problemleri yaşamamak ve iyi bir franchise sistemi kurmak için Franchise Veren tarafından franchiseler desteklenmelidir. Bazı örnek destekler;
Lokasyon seçim desteği
Kiralama sözleşme desteği
Mimari proje desteği
Franchise Alan’a sınıf ve iş başı eğitimlerini verme
İnsan kaynakları işe alım ve eğitim desteği
Şube inşaat, dekorasyon ve açılış desteği
Pazarlama ve tanıtım desteği
Operasyon desteği
Satış desteği
Satınalma desteği
Örnek franchising gösterme
Denetim ile eksiklikleri giderme desteği
El kitabı desteği
Yazılım ve program desteği
Franchising Sisteminin Kurulması ve Geliştirilmesi
Franchising vermek için konsept, ürün, fiyat, kazanç paylaşımı, lojistik, pazarlama, satış, denetim vb. çalışmaların yapılması ve tamamlanması gerekir. Mevcut franchise sistemi olan şirketlerin var olan sistemi analiz edilerek zayıf noktaları belirlenir. Var olan Franchiseler ve müşteri portföyü incelenerek gelişim yol haritası çıkartılır. Hedef ve stratejiler belirlenir. Franchise sistemi kurmak veya mevcut franchise sistemini geliştirmek için aşağıdaki konularda çalışmalar yapılır.
Marka konumlandırma
Marka ve kimlik çalışması
Ürün ve hizmetin standartlaştırılması
Konsept çalışması
İş modelinin başarısının kanıtlanması
Büyüme planlarının oluşturulması
Taklidin engellenmesi
Kazanç paylaşım modelleri
Tedarik faaliyetleri
Depolama ve Lojistik faaliyetlerinin yönetimi
Finansal raporlamalar
B2B ve Kasa Sistemleri
Pazarlama ve tanıtım faaliyetleri
Franchise sözleşmesi hazırlanması
Yatırımcı özelliklerinin belirlenmesi ve ulaşım
Yer/lokasyon seçimi
İşletme/şube kurulumu
Eğitim faaliyetleri
Ekip oluşturma modeli
Satış ve kampanya yönetimi
Franchise performans yönetimi
Denetim sistemi
Franchise sistem dokümanları
1863 yılında Amerika’da Singer dikiş makineleri ile başlayan franchise tarihi, 1950-60 arasında Amerika’da, 1970 Avrupa’da, 1985 Türkiye’de ‘da hızla yaygınlaşmıştır. Günümüzde sadece Amerika’da 5.000 franchise veren, 1.000.000 franchise alan, 10 milyon çalışanı istihdam eden bir sektör olmuştur. Türkiye’de ise 3.000 civarı franchise veren marka bulunmaktadır.