Aile Anayasası Hazırlama Danışmanlığı
Aile Anayasası Nedir?
Aile Anayasası, aile değerleri ve hedefleri doğrultusunda aile ile şirket faaliyetlerinin birbirleriyle ilişkilerini düzenleyen, ailenin kurumsallaşmasını sağlayan, ailenin ve şirketin nesiller boyu sürdürülebilirliğini amaçlayan, hukuki temellere dayandırılarak yazılan bir belge ve anlayış biçimidir.
Aile Anayasası her aileye özgü hazırlanır. Ailenin anlaşma ve uzlaşma belgesidir. Günün şartlarına göre gerektiğinde aile tarafından güncellenen politika ve kurallar bütünüdür.
Kurumsallaşmış ve anayasası olan aile şirketlerinin daha uzun süreli yaşayacağı, günümüzde mutlak kabul görmüş bir olgudur.
Aile anayasası hazırlanırken, sermaye Piyasası Kurumsal Yönetim ilkeleri, şirket hukuku, ilgili mevzuatlar ve aile değerleri referans alınarak hazırlanır.
Aile Anayasasının İşletmeye Faydaları
Şirketin kurumsallaşması için önemli bir adımdır. Kurumsallaşmış, doğru yönetilen, risk yönetimini bilen, bir şirkette gelecek için doğru stratejiler üretilir.
Şirket ve aile ilişkilerinin bağımsız yönetilmesi ve birbirine karıştırılmaması sağlanır.
Ailenin hedefi ile şirketin hedefi arasında ortak paydalar oluşturulur.
Yönetim kurulu ile şirketin yönetilmesi sağlanır
Şirket yönetimi kişilere bağlı değil, kurallara bağlı olur. Şirkette kendini daima yeniler.
Aile üyelerinin profesyonel bir kariyer sahibi sürecini geçirmeleri sağlanır. Yeni nesillerin çıkmaları gereken basamakları belirlenir ve şirkete, yönetime hazırlanır. Yeni nesillerin aile değerlerine bağlılığı artırır.
Aile yöneticilerinin zamanı gelince görevlerini güvenle gelecek kuşaklara devredebilmesi sağlanır.
Akraba kayırmacılığı önlenir.
Aile içinden gelen yöneticiler ile aile dışından gelen profesyonellerin birlikte çalışması sağlanır.
Şirket ve aile prensiplerinin aile üyeleri için bağlayıcı olması sağlanır.
Ailevi bağlardan doğan hissedarların şirketin çıkarlarının önüne geçmesi engellenir.
Aile Anayasası ile aile üyelerinin mülkiyet esasları belirlenir ve olası çatışmalar önlenir.
Dünyada ve Türkiyede Aile İşletmeleri
TÜİK ve İstanbul Ticaret Odası verilerine göre Türkiye’de aile şirketlerinin ortalama ömrü 25 yıldır. Cumhuriyet öncesi dönemde kurulmuş ve bugün hala devam eden işletme sayısı sadece 69’dur. Yapılan araştırmalara göre Türkiye’deki tüm işletmelerin %95’ini, KOBİ’lerin ise %99’unu aile şirketleri oluşturuyor. Aile şirketlerinin ancak %30’u ikinci kuşağa, %12’si üçüncü kuşağa, %3’ü dördüncü kuşağa geçebiliyor.
Yapılan bir araştırma neticesinde yok olup giden 20 meşhur Türk aile şirketinin yok olma nedenlerine bakıldığında; %43 Kardeşler arası çatışma, %19 aile içi çatışma, %19 miras kavgası, %14 kardeş-yeğen-kuzen kavgası, %5 aileler arası kavga olduğu tespit edilmiştir. Kaynak: Haluk Alacaklıoğlu: Global Family Business Consultants;2003.
Türkiye’de çok büyük ölçeklere ulaşmış yüzyıllık aile şirketleri yoktur. Büyük ölçekli olmasa da Türkiye’nin ise en eski aile şirketleri 1777’de kurulan Hacıbekir ve 1871’de kurulan Kurukahveci Mehmet Efendi şirketleridir.
BMW, Audi, Volkswagen, Walmart, Ford, Nike, Bloomberg, Knorr, Haribo, Henkel gibi markalar, Dünya’daki bazı aile şirketleri örnekleridir. Koç Holding, Sabancı Holding, Zorlu Holding, Doğuş Holding ve Eczacıbaşı Holding ise Türkiye’deki bazı aile şirketlerine örnektir.
Bu şirketlerin hepsinin aile anayasaları belirli bir zaman önce profesyonel danışmanlıklar ile gerçekleştirilmiş olup uygulanmaya devam edilmektedir.
Aile Anayasasının Hukuki Boyutu
Aile anayasası, Türk hukuk sisteminde borçlar hukuku hükümleri kapsamında ele alınır. Aile anayasasına imza atan aile üyeleri borçlar hukuku atipik (isimsiz) sözleşme tarafı olarak sorumluluk altına girerler.
Aile anayasaları, Borçlar kanunu yanında, Türk Medeni Kanunu, Türk ticaret kanunları (6102-6103), iş kanunları, kamu gözetim kurumu ilkeleri ve sermaye piyasası kanunları genel hükümlerine uygun şekilde yazılı hale getirilir.
Aile anayasaları, borçlar kanunu madde 27 uyarınca emredici hükümlerine, genel kanunlara, kişilik haklarına, kamusal düzene ve ahlaka aykırı hükümler içermemelidir. Aksi takdirde, Aile anayasası sözleşmesi hükümsüz sayılır.
Ayyıldız Danışmanlık uzmanları tarafından oluşturulan tüm aile anayasaları, konunun danışmanı ticari hukuk avukatı tarafından gözden geçirilerek tüm yasalara uygunluğu teyit edilir.
Aile Anayasası Temel İçeriği
1-Aile şirketi temel ilkeleri bölümü: Bu bölümde çeşitli tanımlar, anayasa gerekçesi ve amacı, aile bireyleri arasındaki ilişkiler, aile vizyonu, misyonu, değer ve ilkeleri, stratejik hedeflerle ilgili açıklama ve kuralları içerir.
2-Şirketin ve aile ilişkilerin yönetimi bölümü: Aile konseyi, şirket ortakları arasına altsoyların katılması, şirket ortakları arasındaki uyuşmazlıkların çözümü, ortaklar kurulu görev ve yetkileri, yönetim kurulu seçimi, oluşumu, görev ve yetkileri, toplantıları, etik değerleri, icra kurulu, personele ve profesyonel yöneticilere yaklaşım, şirket ortaklığı ve yönetim kurulu üyeliği sona ermesi ile ilgili açıklama ve kuralları içerir.
3-Aile üyelerinin gelirleri, harcamaları ve mülkiyet düzenlenmesi bölümü: Miras ve mülkiyet hükümleri, harcama politikaları ve gelir paylaşımı, hisse değerlendirme usulleri ve devri, rekabet etme yasağı, aile üyeleri evlilikleri ile ilgili açıklama ve kuralları içerir.
4-Aile üyelerinin istihdamı bölümü: Aile üyelerinin şirket içinde istihdam edilmesi, üst yönetim planlaması, üst yönetim adaylarının değerlendirilmesi ve gelişim programı, yeni nesillerin yetiştirilmesi, haleflik süreci ile ilgili açıklama ve kuralları içerir.
5-Gözetim ve yaptırım bölümü: Gözetim, yaptırım, aile anayasasına aykırılıklara ilişkin disiplin önlemleri ile ilgili açıklama ve kuralları içerir.
6-Son hükümler bölümü: Taahhütname, TTK ve sair mevzuat emredici hükümleri, bağımsızlık, yürürlük konuları ve ilgili ekleri içermektedir.
Aile Anayasası Danışmanlık Modelimiz
Teşhis
Aile Anayasası Check-Up Aşaması
Yazım
Aile Anayasası Yazım Süreci
Uygulama
Aile Anayasası Uygulama ve Takibi
Teşhis
Aile Anayasası Check-Up Aşaması
Aile anayasası check up aşamasında aile ve ilgili şirket bilgilerinin analizi yapılır. Bu analizde her madde için kurallar, uygulama biçimi ve sonuçları tetkik edilir. Analizde tespit edilen bilgiler ve bulgular aile anayasası taslağı için derlenir.
Analiz edilecek aile konuları
Aile tarihçesinin öğrenilmesi
Aile üyelerinin belirlenmesi
Aile üyeleri arasındaki iletişimin incelenmesi
Aile bireylerinin mevcut görev ve yetkilerinin tespiti
Aile üyeleri mülkiyet ve mali durumlarının incelenmesi
Aile toplantısı yapılması ve bilgilendirilmesi
Aile bireyleri ile özel görüşmeler
Aile bireyleri üzerinde anket ve testler yapılması
Aile konseyi belirlenmesi
Ailenin güçlü ve zayıf yönlerinin tespiti
Analiz edilecek şirket konuları
Yönetim ve karar alma sürecinin incelenmesi
Finansal ve mali süreçlerin incelenmesi
Şirket kurumsal düzeyin kısaca incelenmesi
Aile hedefleri ve şirket hedeflerinin incelenmesi
Hedefler için aile ve şirket yapısının incelenmesi
Yazım
Aile Anayasası Yazım Süreci
Aile üyelerini karşılıklı sevgi ve saygı çerçevesinde aynı hedef doğrultusunda tutabilecek, aile birliğini perçinleştirecek, bağlılığı ve güveni artıracak, açık iletişimi sağlayacak, modern işletme yönetimini benimseyecek, işletmede verimliği ve sürdürülebilirliği artıracak ilkeleri barındıran ve kuralları aileye mahsus olarak yazılı metin haline getirilen aile anayasası hazırlanır. Aile anayasası hazırlama süreci;
Aile anayasası içindeki her bölüm için çalışması yapılması ve taslak hazırlanması
Her bölüm taslağı hazırlandıktan sonra aile konseyi ile görüşülmesi, mutabık kalınması
Hisse oranlarının belirlenmesi
Aile üyeleri özlük haklarının belirlenmesi
İkinci nesil kariyer ve haleflik planlaması
Her bölüm tamamlandıktan sonra aile fertleriyle el sıkışılması
Aile anayasası tamamlandıktan sonra ticari hukuk danışmanına yasal açıdan kontrol ettirilmesi
Aile Anayasasının nihai hale getirilmesi
Anayasanın aile üyelerine imzalatılması
Aile üyelerine aile anayasası eğitimi verilmesi
Her bölümde taslak oluşturulurken aile üyeleri arasındaki hassas ilişkiler dikkate alınır. Teşhis aşamasında elde edilen bilgiler ışığında aile değerleri, vizyonu ve amaçları, aile fertlerinin birbirleriyle ilişkileri, şirket çalışanları ile ilişkiler, ikinci nesil kariyer planlaması ve eğitim stratejileri, haleflik planlaması, şirket ortakları hiyerarşik yapısı, aile üyelerinin işe alınması, iş ahdinin sonlandırılması, aile mülkiyetinin miras dağılımı ile devri, hisse devirleri, aile üyeleri disiplin kuralları, aile üyeleri özlük hakları ele alınır ve yazılı hale getirilir.
Uygulama
Aile Anayasası Uygulama ve Takibi
Aile anayasasının uygulanmaya başlanması aşamasında, kalıcı bir sistem oluşturulması, uygulama desteği verilmesi, şirket kültürü haline getirilmesi için aşağıdaki faaliyetler bir süreç halinde desteklenir. Bu faaliyetlerin belirli bir aşamaya gelmesi ile proje sonlanır.
Aile anayasası uygulama takip sorumlusu atanması
Aile anayasasının uygulama takibinin yapılması
Aile konseyi ve şirket Yönetim Kurulu toplantılarının yapılmasına destek verilmesi
Aile konseyi ve şirket yönetim kurulunda yönetim ve karar alma süreçlerinin geliştirilmesi
Aile üyelerinin profesyonel yöneticiler ile formal ilişkilerinin geliştirilmesi
Mali ve işletme raporlamaların geliştirilmesi
Hedeflerin yapılabilirlik açısından gözden geçirilmesi
Aile ve şirket hiyerarşik yapısının geliştirilmesi
Aile Anayasası,
aile değerleri ve hedefleri doğrultusunda aile ile şirket faaliyetlerinin birbirleriyle ilişkilerini düzenleyen, ailenin kurumsallaşmasını sağlayan, ailenin ve şirketin nesiller boyu sürdürülebilirliğini amaçlayan, hukuki temellere dayandırılarak yazılan bir belge ve anlayış biçimidir.
Defi Danışmanlık olarak tavsiye ediyoruz.